اگر با ماشین از داکا پایتخت بنگالدش دو ساعت به سمت جنوب برانید به کارخانهای مدرن میرســید که با فضای اطرافش تناســب چندانی ندارد.

بیرون کارخانه پر از زاغه و موتورهای سه‌چرخه است اما کارخانه، دارد ماهانه ۲۴۰ هزار دست کت و شلوار مردانه برای برندهای بزرگی مثل اچ ِ اندام ِ سوئد و مارکس اند اسپنسر انگلیس تولید می‌کند. مدیر اجرایی این کارخانه چتیا جایاکودی اســت که به استفاده از تکنولوژی مدرن اعتقاد دارد.
او می‌گوید: کاری که قبلا برای انجامش به ۱۵ کارگر نیاز داشتیم حالا فقط با دو کارگر قابل انجام است. کل خیاطی ما اتوماتیک شده و دیگر نیاز نیست که کارگرانمان ماهر باشند.
به نقل از آینده نگر، در کارخانــه او ۴۸۰۰ کارگر کار می‌کنند که ۸۵ درصدشــان زن هستند. وقتی برنامه کارخانه بر تولید کت و شلوار متمرکز شد، اکثر کارگران کارخانه تجربه انجامش را نداشتند اما دستگاههای اتوماتیک همه کارها را آسان کرد و کارخانه توانست به سطح بالای تولید برسد.
ساخت کارخانه جایاکودی ۳۵ میلیون دلار هزینه برداشت اما تولید بســیار سریع‌تر، بهتر و کم‌هزینه‌تر شده. این درست در موقعی اتفاق افتاده که هزینه تولید در بنگلادش هم به اندازه قبل ارزان نیست.
بنــگلادش در تلاش اســت که موقعیت خود بــه عنوان دومین صادرکننــده بزرگ پوشــاک (بعد از چین) را حفــظ کند اما رقبای سرسخت آســیایی مثل کامبوج، ویتنام و میانمار به صحنه آمده‌اند. حتی کشــورهای آفریقایی مثل اتیوپی هم دارند با هزینه ارزان برای برندهای بین‌المللی لباس تولید می‌کنند. به طور مثال برند اچ‌اندام بخش زیادی از پوشاک خود را از یک کارخانه بنگلادشی در اتیوپی تحویل می‌گیرد. همچنین یک برند ژاپنی به دنبال راه‌اندازی کارخانه پوشاک در اتیوپی است.
در سالهای اخیر، رقابتی شدن شدید فضا در صنعت پوشاک باعث شده که کارخانه‌های بنگلادشی به صورت جدی به دنبال اتوماسیون باشــند تا در آینده از صحنه کنار زده نشوند. به همین دلیل بوده که تعداد کارخانه‌های متعارف پوشــاک بنگلادش در پنج سال اخیر به میزان ۲۲ درصد کاهش یافته و درمقابل، کارخانه‌های مدرن تاسیس شــده‌اند.


صنعت پوشاک، موتور محرک رشــد اقتصادی ۶ درصدی بنــگلادش در یک دهه اخیر بوده. در یک ســال منتهی به ماه ژوئن گذشته، صادرات پوشاک بنگلادش به ۶.۳۰ میلیارد دلار رسید که ۸.۸ درصد رشد را به نمایش میگذاشت. این رقم همچنین ۵.۸۳ درصد از کل صادرات بنگلادش را تشکیل می‌دهد.
در عین حال، نیروی کار در بنگلادش هنوز ارزان است و دستمزد ماهانه کارگر به صورت متوسط ۱۰۱ دلار است؛ در حالی که این رقم در میانمار ۱۳۵ دلار، در کامبوج ۱۷۰ دلار، در ویتنام ۲۳۴ دلار و در چین ۵۱۸ دلار است. حتی کشوری مثل اتیوپی هم هست که ماهانه تنها ۵۰ دلار دستمزد می‌دهد. اما آینده دســتمزد کارگران در آسیا قرار است متفاوت باشد. این هزینه در کشورهای مختلف آسیایی رو به افزایش است و بنگلادش نیز از آن مستثنا نیست.
این کشور در ماه دسامبر انتخابات عمومی دارد و وعده یکی از احزاب این است که دستمزد کارگران صنعت پوشاک را بالا ببرد. شرکت‌هایی که در حوزه خاصی مثل پوشاک کار می‌کنند معمولاسالانه ۱۰ درصد افزایش دستمزد دارند اما هر پنج سال یک بار که انتخابات برگزار می‌شود فشار برای افزایش دستمزد هم بیشتر می‌شــود.
این در حالی است که صادرکنندگان پوشاک بنگلادشی از سوی مشتریان غربی خود تحت فشار هستند که قیمت را بالا نبرند. این مســئله به خصوص در فروش آنلاین در بازارهای غربی اهمیت زیادی پیدا کرده است.
افزایش هزینه‌ای که کارخانه‌داران بنگلادشــی بــا آن مواجه‌اند جنبه‌های دیگری را نیز شامل می‌شود.
بعد از حادثه دلخراش ریزش ساختمان یک کارخانه بزرگ پوشــاک در بنگلادش در آوریل سال۲۰۱۳ و کشته شدن جمع زیادی از کارگران، برخی برندهای غربی از کار با کارخانه‌های بنگلادشی به خاطر شرایط کارگران آنها سر باززدند و سراغ چین و ویتنام رفتند.
برخی از آنها هم کارخانه‌های بنگلادشی را تهدید می‌کنند که برای تداوم همکاری با آنها باید حتما تخفیف بدهند. مجموعه این شــرایط باعث شده کارخانه‌های پوشاک بنگلادشی برای بقای خود به گزینه‌ای مثل مدرن‌سازی تجهیزات و بی‌نیازی از تعداد زیاد کارگران روی بیاورند و همچنین روی تولید پوشاک گران‌تر مثل کت و شــلوار توسط ماشین‌آلات متمرکز شوند. این رویه ظاهرا دارد جواب هم می‌دهد.


یک مسئله دیگر که دارد کارخانه‌های پوشاک بنگلادش را به سمت مدرن‌ســازی می‌کشاند این است که روند دنیای مد با سرعت زیادی تغییر می‌کند و این کارخانه‌ها باید آمادگی تغییر سریع برای تولیدات جدید و مد روز را داشته باشند و این کار فقط با داشتن ماشین‌آلات پیشرفته امکان‌پذیر است .