امروزه پارچه‌ها با توجه به پیشرفت تکنولوژی، دارای انواع بسیاری هستند. شناخت انواع گوناگون پارچه از نظر جنس و طرح­‌های آن، از مهم‌­ترین لازمه‌های طراحی و تولید لباس است. طراحان و تولیدکنندگان پوشاک باید به خوبی پارچه­‌های گوناگون را بشناسند تا بتوانند نسبت به محصولی که خلق می­‌کنند، پارچه­‌ی مناسب را انتخاب کنند.

نکته ی دیگری که باید در مورد پارچه ها به آن توجه کرد این است که برای هر نوع لباسی باید از یک جنس پارچه استفاده کرد و باید متناسب با مدل لباس، جنس پارچه ی آن را انتخاب کرد. برای این که بهتر بتوانید متناسب با مدل لباسی که مدنظرتان است نوع پارچه ی مناسب آن را انتخاب کنید در این مقاله قصد داریم شما را با انواع پارچه آشنا کنیم، پس تا انتها با ما همراه باشید.





منشا انواع پارچه‌ ها
پارچه­‌ها با توجه به منشا آن­‌ها به چهار دسته تقسیم می­‌شوند:

پارچه­‌هایی که منشا گیاهی دارند؛ مانند کتان، پنبه، کنف و …
پارچه­‌هایی که سرچشمه­‌ی حیوانی دارند؛ مانند ابریشم، پشم، خز طبیعی و …
پارچه­‌هایی با سرچشمه­‌ی معدنی؛ مانند آزبست ( پنبه­‌ی نسوز) و پارچه­‌های شیشه­‌ای
پارچه­‌هایی که از سنتزهای شیمیایی به دست می­‌آیند؛ مانند نایلون، داکرون و ترگال




پارچه­‌های الیاف طبیعی
این پارچه­‌ها از الیاف گیاهی به وجود می­‌آیند که شامل موارد زیر می­‌شوند:

الیاف میوه­‌ای – دانه­‌ای مانند پنبه
الیاف ساقه­‌ای مانند کتان و کنف
الیاف برگی مانند سیسال
پارچه­‌های نخی – پنبه‌­ای


پارچه­‌های نخ و پنبه بسیار پرطرفدار و پرکاربرد هستند. این پارچه­‌ها به پوست آسیب نمی­‌رسانند و حساسیت ایجاد نمی­‌کنند. این پارچه­‌ها باعث جریان هوا و تنفس بدن می­‌شوند، به همین دلیل در هوای گرم، خنک هستند. البته لباس­‌هایی با الیاف پنبه­‌ای ضخیم­‌تر و گرم‌­تر هستند و در سرما بدن را گرم می­‌کنند. به دلیل این که این پارچه­‌ها پس از شستن آب می‌­روند، باید پیش از برش در آب انداخته شوند.

خرید پارچه آنلاین
همچنین نسبت به مرغوبیت جنس رنگ پس می­‌دهند. در صنعت به طور معمول الیاف پنبه را در محلول اکسیدان می­‌گذارند تا سفید شود. هر چه بیش­‌تر در این محلول بمانند، سفیدتر و البته کم دوام‌تر می­‌شوند. الیاف نخی در برابر چروک شدن بسیار حساس هستند. بهتر است این پارچه­‌ها برای لباس‌­های راحتی، منزل و لباس نوزاد به کار روند. این پارچه­‌ها بید نمی­‌زنند، ولی اگر در جای مرطوب و تاریک باشند، کپک خواهند زد.
در ادامه به معرفی برخی از انواع پارچه ­های نخی پرداخته می­‌شود.



انواع پارچه های نخی
چیت
چیت

این نوع پارچه،­ بسیار سبک با تراکم کم تار و پود و در دو نوع ساده و طرح­‌دار موجود، و برای لباس راحتی مردانه و زنانه، بسیار مناسب است.





متقال
متقال

این نوع پارچه به نسبت ضخیم و تراکم نخ­‌های تار و پود آن زیاد است. رنگ­‌پذیری خوبی ندارد و در رنگ­‌های سفید و شیری موجود است. این نوع پارچه برای تن­پوش مناسب نیست و بیش‌تر برای روبالشی و ملحفه و غیره استفاده می­‌شود. کاربرد رایج دیگر این پارچه برای « پاترون » است.

پیشنهاد فروشگاه اینترنتی روچی




چلوار
چلوار

این نوع پارچه، سبک، خنک، به طور معمول به شکل طرح­‌دار و گل­‌دار و برای تهیه لباس مناسب است. از آن پیراهن، زیرجامه، ملحفه و روبالشی تهیه می­‌کنند. چلوارهای سفید و روشن به دلیل تراکم تار و پود بیش‌­تر، کم­تر برای دوخت لباس استفاده می­‌شوند.





کرباس
کرباسپارچه­‌ای ضخیم و آهاردار با تراکم تار و پود کم است. به دلیل ضخامت زیاد نخ­‌های تار و پود، مناسب لباس نیست و به طور معمول به عنوان لایی کت، پارچه­‌های شماره­‌دوزی، کاموادوزی و از این دست به کار می­‌رود.





کتان
کتان

همان طور که از اسم پارچه ی کتان مشخص است این پارچه از الیاف ساقه های کتان ساخته شده است. کتان گیاهی علفی و یکساله است و دارای ساقه ای با الیاف نرم و بلند و برگ های سبز مات است که البته این الیاف از نخ کتانی نیز به دست می آیند. پارچه ی کتان که آن را با عنوان پادشاه پارچه ها می شناسند دارای قابلیت جذب آب بالا و خنکی است، به گونه ای که می توان گفت لباس هایی که از جنس پارچه های کتان تهیه می شوند برای فصول تابستان و بهار بسیار مناسب هستند.

از دیگر ویژگی های پارچه ی کتان می توان به سطح صاف و درخشنده ی آن اشاره کرد، همچنین به دلیل این که پارچه ی کتان از جمله پارچه هایی است که پس از شستشو تغییر سایز می دهند توصیه می شود قبل از این که افراد اقدام به برش پارچه برای دوخت لباس دهند یک بار را شستو دهند. همچنین این نوع پارچه ها طول عمر زیادی دارند و وزن کمی دارند و به راحتی نیز چروک می شوند.

از پارچه کتان برای دوخت حوله، کیف، رومیزی، پیش بند، دستمال سفره، دوخت لباس، پوشش مبلمان و … استفاده می شود.

الیاف این پارچه، خشک و خشن هستند و زود چروک می‌­شوند. این پارچه­‌ جزو خنک­‌ترین پارچه­‌ها و در هوای گرم بسیار مناسب هستند. به همین دلیل چروک شدن آن­‌ها اهمیت زیادی ندارد. این پارچه را باید پیش از دوخت شست‌وشو داد. پارچه­‌هایی که صددرصد کتان باشند، رنگ­‌پذیری خوبی ندارند. کتان­‌های رنگی در هنگام شست و شو رنگ می­‌دهند، مگر این­‌که پارچه­‌ی کتان در ترکیب با مواد شیمیایی باشد. کتان، ضخامت­‌های گوناگون دارد؛ پارچه­‌ی برزنتی از نوع ضخیم آن است.





مخمل
مخمل



حتما شما هم تا به حالا صفت مخملی را شنیده اید این صفت از نرمی و لطافت پارچه ی مخمل گرفته شده است و منظور آن نرمی مخمل است.

پارچه ی مخمل به دلیل این که فرایند تولید آن سخت و دشوار است جزو پارچه های لوکس و گران قیمت به حساب می آید. هر چند امروزه به دلیل پیشرفت فناوری و استفاده از ماشین الات پیشرفته برای تولید پارچه ی مخمل، هزینه ی تولید این پارچه کمتر شده است.

پارچه ی مخمل نوعی پارچه ی کرکی است که از پنبه، ابریشم، پشم و یا کتان بافته می شود. از پارچه ی مخمل برای تولید روتختی، لباس، پرده و … استفاده می شود. جنس این پارچه یا نخی یا ابریشمی است.





مخمل نخی راه راه
مخمل راه راه
پارچه­‌ای مقاوم است که مدت زمانی طولانی دوام می­‌آورد. داخل آن بسیار ساده و مثل بافت است. این نوع پارچه می­‌تواند از انواع پارچه مانند پنبه به دست آید.





ململ
ململنوعی پارچه­‌ی نخی لطیف، نازک و سفید است.





کریشه
کریشه

پارچه­‌ی سبک نخی که دارای گل­‌های برجسته است.





آغبانو
آغبانو

پارچه­‌ای نازک و پنبه­‌ای است که بیش‌­تر برای چارقد و چادر مصرف می­‌شود.





دبیت
دبیت

پارچه‌ای نخی است که بیش­‌تر آستر لباس و رویه‌ی لحاف می‌شود.



پیشنهاد فروشگاه اینترنتی روچی




پارچه­‌های الیاف حیوانی و طبیعی
در این نوع پارچه­ از مو، کرک و پشم حیوانات استفاده می­‌شود. برخی از این نوع پارچه‌­ مانند پارچه­‌ی ابریشم از تارهای کرم ابریشم ساخته می­‌شوند.



پشم
wool

بسته به نوع حیوانی که پشم از آن گرفته می­‌شود، کیفیت لیف­‌های پارچه متفاوت است. به عنوان مثال پارچه­‌ی پشمی کشمیر که از نوعی بز گرفته می­‌شود، از مرغوب­‌ترین پشم­‌ها است که بسیار سبک، ظریف، گرم و لطیف است. پشم­‌های گاوی ضخامت و خشنی بیش­‌تری دارند. پارچه‌­های پشمی بیش‌­تر از هر پارچه­‌ای رطوبت را جذب و حرارت را دفع می­‌کنند؛ در نتیجه لباس‌­های پشمی رطوبت هوا را می­‌گیرند و بدن را گرم نگه می­‌دارند. پارچه­‌های پشم برای تهیه­‌ی انواع لباس­‌های گرم و لباس­‌هایی که رسمی بودن آن‌ها مهم است، به کار می‌روند.

بهتر است برای تهیه­‌ی لباس‌­های پشمی از پارچه­‌ی آستری استفاده کرد تا پارچه به طور مستقیم با سطح پوست تماس پیدا نکند. ماده­‌ی شیمیایی ویسکوز در ترکیب پارچه­‌ی پشمی به کار می­‌رود و مقاومت آن را بیش­‌تر می­‌کند. پارچه­‌های پشم ویسکوز که درصد پشم بیش­‌تری دارند، مرغو‌ب­‌تر، گران­‌تر و بهترین پارچه­‌های مناسب برای کت و شلوارهای مردانه هستند و ظاهر و دوام بسیار خوبی دارند.



ماهوت


پارچه­‌ای ضخیم، تمام پشم، نرم، کمی براق، با سطح پرزدار است.



برک
برک

نوعی پارچه­‌ی ضخیم که بیش­تر در بشرویه و با کرک بز یا شتر بافته می­‌شود و از آن عمدتاً برای کت مردانه استفاده می­‌کنند. برک به طور معمول در رنگ­‌های قهوه­‌ای، سیاه، سفید، شیری، شکری و خاکستری تولید می­‌شود.



ابریشم
purple satin

از مرغوب‌­ترین پارچه‌­ها است که در تهیه­‌ی لباس­ رسمی و مجلسی کاربرد زیادی دارد. پارچه­‌ی ابریشم طبیعی به نگهداری زیادی نیاز دارد. نباید آن را با آب شست‌وشو داد و با حرارت اتو کرد. بهتر است با بخار شست و شو و خشک شود. ابریشم رنگ­‌پذیری بسیار خوب و طیف رنگی گسترده­‌ای دارد.

ابریشم مصنوعی ترکیبی از ابریشم با مواد دیگر است و شباهت زیادی به ابریشم طبیعی دارد. پارچه­‌های صددرصد ابریشم بسیار گران هستند و دوام کم­تری نسبت به ابریشم مصنوعی دارند. به همین دلیل انواع دیگری از ابریشم­‌های ترکیبی مانند تافته­‌ی ابریشم، ساتن ابریشم و غیره ساخته شدند که بسیار پرطرفدار هستند.

پارچه ی ابریشم جزو مستحکم ترین پارچه ها در جهان است که دارای سطحی نرم و براق است. به دلیل پروتیئنی که در الیاف این پارچه وجود دارد پارچه ی ابریشم حررات را از خود عبور نمی دهد و آن را در خود نگه می دارد. نکته ی دیگری که باید در مورد پارچه ی ابریشم به آن اشاره کنیم این است که این نوع پارچه جزو پارچه های لوکس و گران قیمت به حساب می اید و در دوخت کروات، شال، مانتو، کت و شلوار ، لوازم منزل و … از پارچه ی ابریشم استفاده می شود.





کرپدوشین (کربدوشین)

پارچه‌­ای از خانواده­‌ی کرپ است که از ابریشم خام بافته می­‌شود.



جیر
پارچه جیز

پارچه ی جیر نیز جزو پارچه هایی است که منشا طبیعی دارند، این نوع پارچه در طی فرایندی خاص از پوست گوسفند، گوساله، بز و گوزن تولید می شود و در طی این فرایند سطح گوشتی آن به حالت مخمی تبدیل می شود. در سطح پارچه ی جیر بی نظمی هایی وجود دارد که به دلیل این که این نوع پارچه نوعی چرم نازک است این بی نظمی ها به عنوان چرم شناخته می شوند.

از جمله دیگر ویژگی های پارچه ی جیر می توان به زود کثیف شدن این پارچه اشاره کرد پس توصیه می شود که پارچه ی جیر از هر گونه خاک و چربی دور نگه داشته شود، همچنین پارچه ی جیر مقاومت بالایی دارد و هوا نمی تواند به آن نفوذ کند به همین دلیل می تواند از این نوع پارچه برای دوخت پالتو در فصول سرد استفاده کرد که به دلیل این که پارچه ی جیر حالتی بین چرم و مخمل دارد می تواند زیبایی پالتو را دو چندان کند.





ویسکوز
پارچه ویسکوز

پارچه ی ویسکوز از جمله پارچه هایی است که منشا طبیعی دارد و دارای ماهیت گیاهیست. پارچه ی ویسکوز در نوع الیاف پرز کوتاه و پرز بلند تولید می شوند و تنها تفاوتی که این نوع پارچه با پارچه هایی مانند پنبه و لینن دارد این است که فرایند تولید الیاف آن ها با هم متفاوت است و پارچه ی ویسکوز مانند فرایند تولید کاغذ از خمیر کردن سلولز به دست می اید.

از جمله ویژگی های این نوع پارچه می توان به استحکام کم آن، جذب رطوبت و خنکی آن اشاره کرد. همچنین به دلیل خاصیت خنکی که این نوع پارچه دارد می توان از آن برای دوخت لباس های فصول گرم استفاده کرد. نکته ی دیگری که باید در مورد پارچه ی ویسکوز به آن اشاره کنیم این است که رطوبت می تواند استحکام این نوع پارچه را کاهش دهد به عبارتی اگر پارچه های ویسکوز خیس شوند عمرشان کاهش پیدا می کند. همچنین در تولید پارچه ی ویسکوز گاهی از ۵۰ درصد پارچه استفاده می شود.

جالب است بدانید که پارچه ی ویسکوز را با عنوان “بشر ساخته” نیز می شناسند به دلیل این که برعکس پارچه هایی همچون نایلون و پلی استر که کاملا مصنوعی هستند و از مشتقات نفتی تهیه می شوند توسط خود بشر تولید می شود.



حریر
یکی از دیگر از انواع پارچه ها، پارچه ی حریر است. این پارچه که از الیاف طبیعی ساخته می شود نوعی ابریشم نازک است که مانند پارچه های فاستونی، وال و تور است.

پارچه ی حریر انوا مختلفی دارد که عبارتند از: کرپ حریر، حریر سیلم، حریر پرده ای، حریر ساتن و …



کنفی
پارچه ی کنف نیز جزو پارچه هایی است که منشا طبیعی دارد و از گیاهی به نام کنف تولید می شود، این نوع گیاه دارای ساقه هایی پوشیده از خار و بوته ای مانند است، این گیاه که از دانه های روغن خوراکی استخراج می شود محیط رشد اصلی آن نواحی مختلف افریقا است.

پارچه های کنفی که از گیاه کنف تهیه می شوند نوع بافت و جنس خاصی دارند. همچنین پارچه های کنفی دارای بوی خاصی هستند که می توانید برای از بین بردن این بو، پارچه را بشویید و زیر نور آفتاب پهن کنید البته توجه داشته باشید که بوی ان کاملا از بین نمی رود.

نکته ی دیگری که باید در مورد پارچه های کنفی به آن اشاره کنیم این است که از این نوع پارچه در وسایل هنری، طراحی لباس ها، و دکوراسیون عروس استفاده می شود.







پارچه­‌های مصنوعی
الیاف این پارچه­‌ها ساخته‌­ی انسان هستند و بسته به ماده­‌ی اولیه­‌ی آن­‌ها، کاربردهای متفاوتی دارند. ویژگی­‌های این پارچه­‎ها شامل: مقاومت و استحکام زیاد، سبکی، کم حجم بودن، آب نرفتن و ثابت بودن ابعاد و نپوسیدن و ساییده نشدن است.



ریون
ریون

از پرکاربردترین پارچه­‌های لباس زنانه است که برای لباس­‌های مهمانی به کار می­‌رود.



داکرون
داکرون

به دلیل تنوع رنگ و استحکام بسیار محبوب است.



آکلیریک
آکرلیک

فیبر آن ساخته‌ی بشر و حاصل ترکیب پترولیم و گاز طبیعی است.



جین
در ایران بسیاری از افراد به اشتباه پارچه ی جین را با عنوان پارچه ی لی می شناسند و این به خاطر این است که این پارچه با برند Lee در ایران به شهرت رسیده است. به دلیل زیبا و شیک بودن پارچه جین، این پارچه مورد پسند تمام سلیقه هاست به گونه ای که هیچ گاه از مد نمی افتد.

پارچه ی جین دارای بافت ناهموار پنبه ای است، در بافت این پارچه دو تار یا بیشتر از زیر عبور می کنند. این پارچه دارای انواع کاغذی، نخی، ضخیم، کشی و غیر کشی است و دارای استحکام و ضخامت بسیار خوبی است. همچنین پارچه ی جین که امروزه یکی از سبک های مد در دنیا به حساب می اید با استفاده از گیاهان رنگ می شود.



ساتن
پارچه ساتن

نوع دیگری از پارچه که قصد معرفی آن را داریم پارچه ی ساتن است برای تولید پارچه ی ساتن از پلی استر، ابریشم، نایلون، پنبه و … استفاده می شود. پارچه ی ساتن دارای انواع گوناگونی است که از جمله انواع پارچه ی ساتن می توان به نگین دار، فیروزه ای، شیشه، پشت کرب، عاشقی و … اشاره کرد.

پارچه ی ساتن دارای سطحی صاف و براق است، همچنین به دلیل وزن کمی که دارد به مراقبت بالایی نیاز دارد. نکته ی دیگری که باید در مورد پارچه ی ساتن به آن اشاره کنیم این است که از پارچه ی ساتن در دوخت لباس های زنانه استفاده می شود.



دانتل و گیپور
پارچه دانتل و گیپور

نوعی دیگری از پارچه ها، پارچه ی دانتل و گیپور است. پارچه پنبه و گیپور هیچ زمینه ای ندارد و از بافت پنبه و ابریشم و به صورت برجسته و ضخیم تولید می شوند. پارچه ی دانتل که جزو پارچه هایی است که قیمت بسیار بالایی دارند روی زمینه ی تور بافته می شوند و از تارهای ابریشم تولید می شوند.

از جمله دیگر ویژگی های پارچه ی دانتل می توان به زیبایی و ظرافت آن اشاره کرد به گونه ای که از این نوع پارچه برای دوخت لباس عروس استفاده می شود، پارچه ی دانتل خوب از پشت پارچه زبری ندارد و روی تورهای آن طرح های برجسته، ظریف و براقی کار شده است. نکته ی دیگری که باید در مورد پارچه های دانتل به آن اشاره کنیم این است که این نوع پارچه دارای سه نوع برجسته، کار نشده و کار شده است.



لمه
پارچه لمه

امروزه پارچه لمه یکی از پرطرفدارترین پارچه ها در بین خانم هاست و این مسئله به دلیل زیبایی این نوع پارچه هاست و همچنین به دلیل این که این پارچه، پارچه ای خوش ایست است از آن در دوخت لباس های مجلسی استفاده می شود.

پارچه ی لمه از نخ های براق و الیاف رنگی ساخته شده است، همچنین برخی از افراد به دلیل حالت دندانه داری که پارچه لمه دارد می ترسند که در هنگام شستشو پارچه آسیب ببینند اما جای هیچ نگرانی نیست زیرا در هنگام شستو پارچه لمه تنها اکلیل های اضافی آن می ریزد و اسیبی به بافت پارچه نمی رسد.





کرپ
پارچه ی کرپ دارای حالتی توری شکل و نازک است که از پشم، پلی استر و یا ابریشم تولید می شود. پارچه ی کرپ به دلیل این که هوا را از خود عبور نمی دهد انتخاب خوبی برای دوخت لباس های فصول سرد است.







الیاف معدنی
برخی از الیاف مانند نخ­‌های طلا و نقره، معدنی هستند و در دوخت‌­های سنتی ایرانی مانند رودوزی گلابتون به کار می­‌روند.



پنبه­‌ی نسوز
پنبه نسوز

نوعی از الیاف معدنی عایق حرارت و برق است که برای لباس آتش­نشانی و لباس کار برق­کاران استفاده می‌­شود.







مهم‌ترین پارچه‌های دستباف ایرانی


دارایی ـ ایکات
ایکات

روشی کهن در بافت پارچه‌های منقش با رنگ‍‎­ناپذیر کردن نخ‌ها پیش از بافتن آن­‌ها است تا به موازاتی که کار بافتن پیش می‌رود، نقش نیز نمودار شود. در حال حاضر این پارچه را تنها می‌توان در کارگاه‌های محدودی در شهر یزد مشاهده کرد. تا چند سال قبل، ایکات با ابریشم طبیعی تولید می‌شد، اما اکنون از نخ ویسکوز برای تار و از ابریشم مصنوعی یا ویسکوزرایون فیلامنت برای پود استفاده می‌شود. با روش ایکات، انواع پارچه­‌ی رولحافی، بقچه، سوزنی و رومیزی تولید می‌شود.



چوقا
چوقا

چوقا یا چقا یا چوغا به عبای دهقانی و عشایری معروف است. در واقع کت دراز و بی‌­آستینی است که مردان عشایر و روستایی به صورت عبا روی لباس­‌های دیگر خود می­‌پوشند. تولیدکنندگان این پارچه، اکثراً زنان روستایی هستند. چوقا معمولا دارای دو رنگ سیاه و سفید ( یا سرمه­‌ای و سفید ) است. مواداولیه­‌ی چوقا را نخ پشمی و نخ پنبه­‌ای تشکیل می­‌دهد.



مخمل‌ کاشان
مخمل کاشان
زربفت‌ یزد
زربفت

زربفت‌هایی که به دست زنان زردشتی یزد بافته می‌شد.



پارچه‌ی زری­‌دوزی اصفهان
زری دوزی


عبای لار
نوعی از پارچه‌­های دستباف ایرانی، در دو نوع تابستانی و زمستانی است. نوع تابستانی با تار و پود نخ پنبه­‌ای به رنگ مشکی یا قهوه‌­ای و عبای زمستانی که محمدیه‌­ی نایین مهم‌ترین مرکز بافت آن است، با استفاده از کرک شتر تولید می­‌شود.

عبای نایین