انتخاب رشته پزشکی در چند دهه گذشته رشته و شغل مورد علاقه بسیاری از دانش آموزان در ایران بوده است. این رشته، بیشتر به علت درآمد بالا مورد اقبال دانش آموزان قرار می‌گیرد؛ اگرچه در این میان برخی از علاقه‌مندان هم هستند که به‌صورت واقعی رشته پزشکی را دوست دارند. در این یادداشت، به‌معرفی رشته پزشکی و مراحل مختلف تحصیل و همچنین بازار کار آن پرداخته می‌شود.

معرفی رشته پزشکی

پزشکی علم و عمل تشخیص، پیش آگهی، درمان و پیشگیری از بیماری است. پزشکی شامل انواع مختلفی از شیوه‌های مراقبت‌های بهداشتی است که برای پیشگیری و درمان بیماری‌ها به حفظ و بهبود سلامتی کمک می‌کنند. پزشکی معاصر پزشکی بیومدیکال، تحقیقات زیست پزشکی، ژنتیک و فن آوری پزشکی را برای تشخیص، درمان و جلوگیری از آسیب و بیماری، نه به طور معمول از طریق داروها یا جراحی، بلکه از طریق درمان‌های متنوع مانند روان درمانی، پلاکت‌های خارجی و کشش، وسایل پزشکی، بیولوژیک، و تابش یونیزه، درمان می‌کند.

پزشکی حدود هزاران سال است که قدمت دارد.غالباً با اعتقادات دینی و فلسفی فرهنگ محلی ارتباط داشته است. به عنوان مثال ، شخصی از داروهای گیاهی استفاده می‌کرد و برای بهبودی دعا می‌کرد ، یا یک فیلسوف و پزشک باستان می‌توانست خون‌ریزی را طبق تئوری‌های خود قطع کند. در سده‌های اخیر ، از زمان ظهور علم مدرن ، بیشتر پزشکی به ترکیبی از هنر و علم (اعم از اساسی و کاربردی ، زیر چتر علم پزشکی) تبدیل شده است. در حالی که تکنیک دوختن بخیه‌ها یک هنر است که از طریق تمرین آموخته می‌شود ، دانش از آنچه در سطح سلولی و مولکولی در بافت‌های دوخته شده اتفاق می‌افتد ، از طریق علم حاصل می‌شود.

مشخصات دوره رشته پزشکی عمومی
رشته پزشکی عمومی معمولاً ۱۶ ترم (۸ سال) طول می‌کشد.

علوم پایه
طول این دوره ۲ سال است و در آن دانشجو با مبانی و دروس پایه و عمومی آشنا می‌شود. در پایان این دوره، دانشجو آزمون جامع می‌دهد و می‌تواند وارد دوره بعدی شود. دروس علوم پایه عبارتند از:

رشته پزشکی
بیوشیمی
بافت شناسی
اپیدمیولوژی
آناتومی
جنین شناسی
ایمنی شناسی
انگل شناسی
میکروب شناسی
تغذیه
ژنتیک
زبان تخصصی
روانشناسی
فیزیولوژی
فیزیوپاتولوژی
در این دوره که مدت آن شش ماه است، دروس فیزیولوژی و فارماکولوژی به دانشجو ارائه می‌شود و آشنایی عمیق‌تری با ساختار بدن و تاثیر داروها پیدا می‌کند.

دوره فیزیوپاتولوژی به عنوان دومین مرحله از آموزش رشته پزشکی شناخته می‌شود. فیزیوپاتولوژی پس از دوره علوم پایه است و مشخصات زیر را دارد:

شامل دو نیمسال است.
شرط ورود به آن قبولی در آزمون علوم پایه تلقی می‌شود.
هدف: عرضه مباحثی که ضمن آگاهی دادن در مورد مبانی فیزیولوژیک بیماری‌ها و عوامل موثر بر آن‌ها، دانشجو را با تظاهرات بیماری‌ها و تشخیص تحلیل‌گرانه آن آشنا نماید.
نحوه ارائه دروس: به‌صورت بسته‌های آموزشی مجزا و در قالب بلاک (در هر بلاک با بیماری‌های یکی از رشته‌های بالینی آشنا می‌شوند)
سایر درس‌های فیزیوپاتولوژی
پاتولوژی تئوری ۱و ۲
فارماکولوژی ۲و۳
پزشکی اجتماعی
کارآموزی بالینی
رشته پزشکی
در این دوره که به دو بخش تئوری و عملی تقسیم بندی می‌شود، دانشجو از نزدیک با روند درمان آشنا شده و در اصطلاح کارآموزی می‌کند. به دانشجویان این مقطع، استیجر گفته می‌شود. کارآموزی بالینی معمولاً حدود ۲ سال زمان می‌برد و شامل دوره‌های زیر می‌شود:

داخلی
جراحی
کودکان
زنان و زایمان
چشم
گوش و حلق و بینی
روان پزشکی
رادیولوژی
پوست
کارورزی بالینی
انتخاب رشته پزشکی
در این مرحله، دانشجو با استقلال عمل بیشتری نسبت به مداخله در درمان بیماران اقدام می‌کند. البته فعالیت‌های دانشجو زیر نظر استاد یا دستیاران مربوطه (رزیدنت‌ها) صورت می‌گیرد. در این دوره، دانشجو با عنوان انترن شناخته می‌شود. دوره انترنی معمولاً ۱۸ ماه طول می‌کشد.

در صورتی که فرد در سن ۱۸ سالگی وارد دانشکده پزشکی شود، معمولاً در ۲۶ سالگی درس خود را تمام می‌کند.

طرح دو ساله رشته پزشکی
تمامی دانشجویان رشته پزشکی موظف به طی طرح دو ساله خدمت خود هستند. طی این دو سال، دانشجو به یکی از مناطق محروم اعزام شده و در آنجا به ارائه خدمات درمانی می‌پردازد. در صورتی که دانشجو در ۲۶ سالگی درس خود را تمام کرده باشد، در ۲۸ سالگی طرح وی تمام می‌شود.

دانشجوی رشته پزشکی
ادامه تحصیل در مقطع تخصص
دانشجویانی که علاقه‌مند به ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر رشته پزشکی هستند، می‌توانند وارد مقطع تخصص شوند. مقطع تخصص که با عنوان دستیاری یا رزیدنتی نیز شناخته می‌شود، معمولاً ۴ سال به طول می‌انجامد. البته ورود به مقطع تخصص به مراتب سخت‌تر از پزشکی است، چرا که معمولاً بخش قابل توجهی از فارغ التحصیلان پزشکی قصد ورود به مقطع تخصص را دارند و ظرفیت این مقطع نیز بسیار محدودتر از پزشکی عمومی است.

در صورتی که دانشجو در ۲۸ سالگی طرح خود را گذرانده باشد و بلافاصله در تخصص پذیرفته شود، در ۳۲ سالگی تخصص خود را به پایان می‌رساند.

طرح دو ساله مقطع تخصص

پس از اتمام درس در دوره تخصص، لازم است فارغ التحصیل دوره رزیدنتی طرح خدمت دو ساله خود را سپری کند. این طرح معمولاً در مناطق نیمه محروم صورت می‌گیرد.

در صورتی که فرد در ۳۲ سالگی تخصص خود را به پایان رسانده باشد، در ۳۴ سالگی طرح تخصص وی پایان می‌یابد و می‌تواند نسبت به طبابت اقدام نماید.

بازار کار رشته پزشکی و تخصص‌های آن
پزشکی دانشگاه تهران
آنچه تا کنون ذکر شد، مروری بود بر سختی رشته پزشکی از نظر طول زمان. درباره سختی‌های دوران انترنی و رزیدنتی که شیفت‌های بلندمدت دانشجویان در بیمارستان‌هاست، بهتر است از زبان خود آن‌ها بشنوید! در هر حال توجه داشته باشید انتخاب رشته پزشکی باید با دقت صورت گیرد. اگرچه در هر حال، در انتخاب رشته تجربی، جایگاه بالا را به خود اختصاص داده است.

الزامات ورود به رشته پزشکی

اگر می‌توانید با شرایط استرس‌زا به خوبی کنار بیایید و دلسوزی، صبر و تحمل جسمی داشته باشید، حرفه پزشکی برای شما مناسب است. همچنین ضروری است مهارت‌های ارتباطی، ریاضی و فنی بسیار خوبی را نشان دهید.

در انتخاب رشته پزشکی دقت کنید
بازار کار این رشته در مقطع پزشکی عمومی، آنقدرها هم تعریفی ندارد و ورود به مقطع تخصص نیز بسیار سخت است. آنچه که از پزشکان با درآمد بالا می‌بینیم، افرادی هستند که در مقطع تخصص تحصیل کرده‌اند و در بین سایر متخصصان، نام آن‌ها به دلیل تبحر در تشخیص و طبابت جا افتاده است. به یاد داشته باشید درصد بسیار پایینی از فارغ التحصیلان پزشکی به این مرحله می‌رسند؛ به این خاطر، در انتخاب رشته پزشکی دقت بیشتری داشته باشید.